การวางแผนการตลาด (Marketing Plan) ถือเป็นหนึ่งในขั้นตอนที่สำคัญที่สุดในการดำเนินธุรกิจ เนื่องจากการวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดจะช่วยให้ธุรกิจสามารถเพิ่มยอดขายได้อย่างยั่งยืน เพราะการมี Marketing Plan ที่ดีไม่เพียงแต่ช่วยให้ธุรกิจมีทิศทางที่ชัดเจนในการทำการตลาด แต่ยังช่วยให้คุณสามารถจัดการทรัพยากรและเวลาได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งจะทำให้การตลาดของคุณมีประสิทธิภาพสูงสุด ตอบสนองต่อความต้องการของลูกค้าได้ดีขึ้น การวางแผนการตลาดที่ดีประกอบไปด้วยหลายขั้นตอนที่สำคัญ เรามาดูกันว่ามีอะไรบ้าง ในบทความนี้เราจะพาคุณไปทำความรู้จักกับวิธีการสร้าง Marketing Plan ฉบับสมบูรณ์ที่เหมาะสำหรับธุรกิจทุกขนาด
Marketing Plan คืออะไร
Marketing Plan คือ การวางแผนการตลาดล่วงหน้าเพื่อกำหนดทิศทางการดำเนินการตลาดในช่วงระยะเวลา 3 เดือน 6 เดือน หรือ 1 ปี ขึ้นอยู่กับโครงสร้างของบริษัท ซึ่งนอกจากการกำหนดแผนการตลาดแล้ว ยังช่วยในการตั้งเป้าหมายและทิศทางการดำเนินงานที่ชัดเจน แผนนี้ครอบคลุมการวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดทั้งหมด เช่น การทำโฆษณา การจัดแคมเปญ การคิดโปรโมชัน รวมถึงการกำหนดภาพรวมเป้าหมายและรายละเอียดอื่น ๆ พร้อมทั้งกำหนดระยะเวลาและการวัดผลลัพธ์ด้วย KPI เพื่อประเมินประสิทธิภาพของแผนการตลาดนั่นเอง
Marketing Plan สำคัญกับธุรกิจอย่างไร
ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าจุดประสงค์หลักของการทำการตลาด คือ การขายสินค้าหรือบริการเพื่อสร้างรายได้ให้กับธุรกิจอย่างยั่งยืน เพราะไม่ว่าจะเป็นธุรกิจประเภทใด หากไม่สามารถสร้างรายรับได้ หรือรายรับลดลงเรื่อย ๆ ธุรกิจก็ไม่สามารถดำเนินกิจการต่อไปได้ ดังนั้น การทำ Marketing Plan หรือการวางแผนการตลาดจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการทำให้ธุรกิจเติบโตในทิศทางที่ดี โดยที่มีการสร้างการรับรู้ให้กับผู้คนมากขึ้น ยอดขายเพิ่มขึ้น และในยุคปัจจุบันที่การแข่งขันสูงทั้งในโลกออนไลน์และออฟไลน์ ธุรกิจที่ขาดความเข้าใจด้านการทำการตลาดอย่างมีประสิทธิภาพก็อาจเจอกับอุปสรรคมากมายที่ส่งผลกระทบได้
ดังนั้นการวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาด ตั้งเป้าหมาย วิธีการ และการวัดผลลัพธ์ในการทำการตลาดจึงเป็นสิ่งจำเป็น นอกจากจะช่วยควบคุมงบประมาณและลดรายจ่ายแล้ว ยังสามารถเพิ่มยอดขายให้กับธุรกิจได้อีก โดยการทำ Marketing Plan ควรมีองค์ประกอบทั้งหมด ดังนี้
- ข้อมูลและภาพรวมขององค์กร
- วิเคราะห์กลุ่มลูกค้าเป้าหมาย
- การวิเคราะห์คู่แข่ง
- การวิเคราะห์ SWOT
- การวางแผนกลยุทธ์การตลาด
- การตั้งงบประมาณและช่องทางการทำการตลาด
6 ขั้นตอนการวางแผนการตลาดให้สมบูรณ์สำหรับธุรกิจทุกขนาด
ขั้นตอนที่ 1: วิเคราะห์ธุรกิจ SWOT ก่อนวางแผนการตลาด
- “ก่อนอื่นต้องรู้ว่าตัวเรารู้จักธุรกิจที่ทำอยู่ดีมากหรือน้อยแค่ไหน?” ก่อนจะแข่งขันกับใคร ต้องรู้จักธุรกิจและแข่งขันกับตัวเองก่อน ผ่านการวิเคราะห์ธุรกิจหรือองค์กรด้วยการ SWOT Analysis เพื่อค้นหาจุดอ่อน (Weaknesses), จุดแข็ง (Strengths), โอกาส (Opportunities) และอุปสรรค (Threats) การประเมินสถานการณ์ปัจจุบันของธุรกิจจะช่วยให้คุณรู้ว่าธุรกิจมีจุดเด่นเหนือคู่แข่งในด้านใด และมีสิ่งใดที่ควรปรับปรุง พัฒนาเพื่อให้สินค้าและบริการของคุณมีความน่าสนใจยิ่งขึ้นในอนาคต
ขั้นตอนที่ 2: วิเคราะห์กลุ่มลูกค้าเป้าหมาย
การสำรวจเพื่อระบุว่ากลุ่มลูกค้าเป้าหมายของธุรกิจคือใคร สามารถทำได้หลายวิธี เช่น การสร้างแบบสำรวจ การใช้ข้อมูลจาก Social Media Insights หรือการศึกษาและใช้กลุ่มเป้าหมายเดียวกับคู่แข่ง เมื่อได้ข้อมูลเหล่านี้แล้ว คุณสามารถสร้าง Persona เพื่อทำความเข้าใจพื้นเพของกลุ่มลูกค้าได้ เช่น เพศ อายุ ความสนใจ การวางแผนการตลาดหรือการทำ Marketing Plan อย่างดีจะช่วยให้คุณสามารถสื่อสารไปยังกลุ่มเป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ขั้นตอนที่ 3: สร้างเป้าหมายให้ชัดเจนด้วยเทคนิค SMART
การวาง Marketing Plan จะประสบความสำเร็จไม่ได้เลยหากขาดการตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน ซึ่งเจ้าของธุรกิจสมารถตั้งเป้าหมายให้ชัดเจนได้ผ่านการใช้เทคนิค SMART หรือหลักเกณฑ์การกำหนดเป้าหมายที่ช่วยเพิ่มโอกาสบรรลุเป้าหมายของตนเองผ่านคุณสมบัติ 5 องค์ประกอบ เพื่อเพิ่มจำนวนผู้ใช้งานเว็บไซต์ ยกตัวอย่างเช่น
- Specific (เฉพาะเจาะจง) เพิ่มจำนวนการเข้าใช้งานเว็บไซต์อย่างน้อย 20% ก่อนหมดปี
- Measurable (วัดผลได้) การใช้เครื่องมือหรือโปรแกรมเสริมเพื่อวัดผลการเข้าใช้งานเว็บไซต์ผ่าน Google Analytics และ Google Search Console
- Achievable (บรรลุผลได้จริง) สามารถใช้เครื่องมือได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อพัฒนาเว็บไซต์ให้มีผู้ใช้งานเพิ่มขึ้นบรรลุเป้ามหาย
- Relevant (มีความเกี่ยวข้อง) นอกจากจำนวนผู้ใช้งานที่เพิ่มมากขึ้น แล้วยังสามารถเพิ่มรายได้ให้ธุรกิจมากขึ้นอีกด้วย
Time-bound (มีกรอบเวลาชัดเจน) การตั้งกรอบเวลาที่ชัดเจนเพื่อเพิ่มความท้าทายให้กับธุรกิจ ซึ่งจะช่วยให้สามารถติดตามผลลัพธ์และอ้างอิงถึงความก้าวหน้าของเป้าหมายได้
ขั้นตอนที่ 4: การวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดและกำหนด KPI
การวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดเป็นขั้นตอนสำคัญที่ต้องมีการกำหนด KPI อย่างชัดเจน ในขั้นตอนนี้ เจ้าของธุรกิจต้องวางแผนโปรโมตสินค้า หรือผลิตภัณฑ์ผ่านช่องทางโซเชียลมีเดียที่เหมาะสม และต้องรู้จักวิธีการวัดผลอย่างชัดเจน สามารถเริ่มต้นจากช่องทางการตลาดที่คุ้นเคย เช่น การเปิดโซเชียลมีเดียบน Facebook เมื่อเริ่มกิจการใหม่ สามารถเริ่มต้นได้ง่าย ๆ เพื่อสร้างการรับรู้แบรนด์ โดยเผยแพร่คอนเทนต์ที่หลากหลาย จากนั้นค่อย ๆ ขยายช่องทางการโปรโมตเพิ่มเติมและปรับรูปแบบการบริหารให้ดียิ่งขึ้น
ขั้นตอนที่ 5: กำหนดงบประมาณให้สอดคล้องกับแผนการตลาด
การวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดที่ให้ผลกำไร ควรดำเนินการภายในงบประมาณที่เหมาะสมและไม่บานปลาย ดังนั้น ก่อนดำเนินการตาม Marketing Plan ควรวิเคราะห์อย่างถี่ถ้วนถึงการแบ่งงบประมาณในการลงทุนทางการตลาด ควรกำหนดว่าเงินจำนวนเท่าไรจะใช้สำหรับการตลาด และควรบริหารงบประมาณนี้อย่างรอบคอบเพื่อไม่ให้กระทบต่อด้านอื่น ๆ เช่น การพัฒนาสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ นอกจากนี้ อย่าลืมคำนวณงบประมาณสำหรับการเสียภาษีและค่าธรรมเนียมต่าง ๆ เพื่อให้การบริหารการเงินเป็นไปอย่างราบรื่น
ขั้นตอนที่ 6: วางแผนการตลาดสำรอง
การวางแผน Marketing Plan อย่างมีประสิทธิภาพควรมีทั้งแผนหลักและแผนสำรอง เพื่อรองรับกรณีที่เกิดการเปลี่ยนแปลง เนื่องจากธุรกิจมักเผชิญกับปัจจัยภายนอกที่ไม่สามารถควบคุมได้ เช่น สถานการณ์เศรษฐกิจ ภัยธรรมชาติ หรือการเปลี่ยนแปลงความนิยมสู่แพลตฟอร์มใหม่ ๆ ดังนั้น การวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดเพื่อเตรียมรับมือกับสถานการณ์ที่ไม่คาดคิดจึงเป็นสิ่งสำคัญ
การสร้าง Marketing Plan ฉบับสมบูรณ์จากขั้นตอนที่กล่าวมานี้ ไม่เพียงแต่ช่วยให้ธุรกิจของคุณมีทิศทางที่ชัดเจนในการทำการตลาด แต่ยังช่วยให้คุณสามารถจัดการทรัพยากรและเวลาได้อย่างมีประสิทธิภาพ การวิเคราะห์สถานการณ์ การกำหนดเป้าหมาย การรู้จักกลุ่มเป้าหมาย การวางกลยุทธ์การตลาด จัดทำแผนปฏิบัติการ และการติดตามและประเมินผล เป็นสิ่งที่สำคัญในการวางแผนการตลาด (Marketing Plan) ที่มีประสิทธิภาพและสามารถตอบสนองต่อความต้องการของตลาดได้อย่างดีเยี่ยม
